* آسمــــــان شــــــب *

در شگفتم من نمی پاشد ز هم دنیا چرا ؟!؟!

* آسمــــــان شــــــب *

در شگفتم من نمی پاشد ز هم دنیا چرا ؟!؟!

پیرترین ستاره جهان کشف شد

ه نظر شما پیرترین ستاره جهان چندساله است؟ به تازگی یک گروه بین المللی از ستاره شناسان به سرپرستی آنا فربل از دانشگاه تگزاس در رصدخانه آستین مک دونالد، سن یک ستاره پیر را در کهکشان راه شیری ما ارزیابی کرده اند. به گفته این پژوهشگران سن این ستاره 2/13 میلیارد سال است که به راستی غیرطبیعی است. این اندازه گیری حد پایین تری را برای سن جهان ارائه می دهد و به ما کمک می کند تا از تاریخ شیمیایی کهکشان مان سردرآوریم.این گروه از فنون تاریخ سنجی واپاشی رادیواکتیو برای یافتن سن این ستاره با نام HE1523-0901 استفاده کردند. سن این ستاره بسیار نزدیک به عدد 7/13 میلیارد سال یعنی سن کل جهان است. فربل در این مورد می گوید؛ «این ستاره مدت کوتاهی پس از انفجار بزرگ متولد شده است.» وی می گوید؛ «نکته جالب آن است که به زحمت می توان سن یک ستاره را برآورد کرد، هرچند که می توانیم دریابیم آن ستاره هایی که به لحاظ شیمیایی پیر هستند، باید سن زیادی داشته باشند.»
چنین ستارگانی باید چندین نسل پیش از دیگر ستارگان (که کهکشان ما انباشته از آنهاست) متولد شده باشند.اخترشناسان تنها می توانند سن آن دسته از ستارگان پیر بسیار نایابی را به دقت برآورد کنند که دارای مقدار زیادی از انواع عنصرهای شیمیایی خاص و از جمله عنصرهای رادیواکتیو همانند توریم و اورانیوم باشند.همانند باستان شناسان که از کربن 14 و دیگر عنصرها برای تاریخ سنجی سنگواره های هزاران ساله زمین استفاده می کنند اخترشناسان نیز از عنصرهای رادیواکتیو موجود در ستارگان برای تعیین سن آنها کمک می گیرند، هرچند که در این مورد سن ستارگان به میلیون ها یا میلیاردها سال می رسد.فربل در این مورد می گوید؛ «شمار بسیار کمی از ستاره ها عنصرهای رادیواکتیو دارند، من به دنبال زیرگروه بسیار نادری از این گروه نایاب هستم. من به راستی به دنبال سوزنی در انبار کاه هستم.»فربل با استفاده از طیف نگار یکی از چهار تلسکوپ 2/8 متری مجموعه «تلسکوپ بسیار بزرگ» در رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی اندازه گیری های بسیار دشواری را در مورد مقدار اورانیوم ستاره HE1523-0901 انجام داد. وی می گوید؛ «این ستاره تاکنون بهترین موردی است که تاریخ سنجی اورانیوم برای آن انجام شده است» و توضیح می دهد در حالی که اورانیوم پیش از این در دو ستاره دیگر نیز یافت شده است، فقط در یک مورد می توان سن دقیق ستاره را به این روش به دست آورد.HE1523-0901 توریم نیز دارد که یک عنصر رادیواکتیو دیگر است و برای تاریخ سنجی ستارگان به کار می آید. به گفته فربل، اورانیوم که نیمه عمرش 5/4 میلیارد سال است، نسبت به توریم ساعت بهتری است. نیمه عمر توریم 14 میلیارد سال است که در حقیقت این نیمه عمر از سن جهان نیز بیشتر است.اما اخترشناسان برای ارزیابی سن یک ستاره به جز عنصرهای رادیواکتیو همانند اورانیوم و توریم، به عنصرهای دیگری نیز نیاز دارند. فربل می گوید؛ «برای هر عنصر رادیواکتیو باید از یک عنصر دیگر موجود در ستاره به عنوان شاهد استفاده کرد. از آنجایی که وی چندین عنصر شاهد از این نوع را در ستاره یادشده یافت، توانست سن ستاره را به دقت تعیین کند. در این مورد یوروپیم، اسمیم و ایریدیم عنصرهای شاهد بودند. فربل توانست با ترکیب دو عنصر رادیواکتیو و سه عنصر شاهد یافت شده در یک ستاره از شش «ساعت کیهانی» استفاده کند. وی می گوید؛ «تاکنون برای هیچ ستاره دیگری بیش از یک ساعت کیهانی به کار نرفته بود. اما ما به یک باره با شش ساعت کیهانی در یک ستاره مواجه هستیم.»فربل و همکارانش با استفاده از این یافته های جدید می توانند به سرنخ های تازه ای در مورد ایجاد و تکامل عنصرهای شیمیایی در زمان بسیار کوتاهی پس از انفجار بزرگ بپردازند. این مشاهدات همچنین می تواند اطلاعات تجربی جدید و مهمی ارائه دهد. به گفته فربل؛ «ستارگانی همانند این ستاره آزمایشگاه های کیهانی ایده آلی برای بررسی سنتز هسته ای خواهند بود.»
منبع :Space flightnow.com

معرفی سایت

 دوستایی که به نجوم علاقه دارن حتی اگه با انگلیسی آشنایی ندارن

 یا حتی اطلاعات چندانی از نجوم ندارن می تونن

به گالری این سایت سر بزنن و عظمت خلقت رو بهتر و بیشتر درک کنن

مطمئنم با دیدن این عکسا کنجکاو میشین بیشتر راجع به آسمون بدونین

سایت هابل

http://hubblesite.org/

 

آسمونی باشید!!!

زهره و زحل در کنار هم

 
منظره افق غربی،‌شامگاه دهم تیر ماه
این شبها پس از غروب خورشید، سیاره پرفروغ زهره از قدر ۳/۴- در آسمان غربی و در مرز دو صورت فلکی خرچنگ و اسد (شیر) می درخشد. همچنین در سمت شمال زهره، «ستاره» پرفروغ دیگری از قدر ۵/۰ دیده می شود. 

اگر تلسکوپتان را به سمت ستاره کم نورتر نشانه بروید، در میدان دید، ارباب حلقه‌های منظومه شمسی، زحل، دیده می شود.

فاصله ظاهری این دو سیاره نسبت به یکدیگر هر شب کمتر می شود. که حداقل این فاصله را می توان، شامگاه دهم تیر، بلافاصله پس از غروب خورشید شاهد بود. این مقارنه بسیار زیبا در ساعت ۲۰:۱۵ به اوج خود می رسد و تا زمان غروب آن دو که دقایقی پیش از ساعت ۲۲ است ادامه دارد. در این شب فاصله این دو از هم حدود ۴۱ دقیقه قوس خواهد بود. اگر با تلسکوپی با بزرگنمایی نسبتا کم و میدان دید حدود یک درجه به این منظره بدیع نگاه کنید، می توانید سیاره درخشان زهره را در حالت هلال پهن و به قطر زاویه‌ای حدود ۳۲ ثانیه قوس در کنار سیاره طوق بر گردن منظومه شمسی به قطر زاویه‌ای با همین حدود (با احتساب حلقه‌ها حدود ۳۴ ثانیه قوس و قطر ۱۷ ثانیه قوس بدون حلقه‌ها) ببینید.
 
شبیه‌سازی منظره تلسکوپی زهره و زحل در شامگاه ۱۰ تیر۱۳۸۶
جالب است که در این هنگام با تلسکو‍پهای کوچک بزرگترین قمر زحل، تیتان، نیز در حدود فاصله ۵/۲ دقیقه قوس زحل دیده می‌شود با تلسکوپهای بزرگتر شاید بتوان چند قمر دیگر را نیز با تاریک شدن آسمان و پیش از فرو رفتن زحل و زهره در غبار افق دید.  
 
در نگاه با چشم  یا با دوچشمی‌های کوچک با میدان دید باز ستاره قلب الاسد نیز در شمال شرق آن دو و در فاصله زاویه‌ای حدود ۶ درجه‌ای (بالا چپ) به نظاره این مقارنه نشسته است.
 
در شبهای پس از دهم تیر منظره مقارنه آن دو دیدنی است به طوری که در شب ۱۱ تیر حدود ۱ درجه، شب ۱۲ تیر حدود ۵/۱ درجه، شب ۱۳ تیر حدود ۲ درجه،  در شب ۱۴ تیر حدود ۵/۲ درجه و شب ۱۵ تیر حدود ۳ درجه فاصله دارند و کماکان در میدان دید دوچشمی‌های بزرگ نیز کنار هم دیده می‌شوند. با دور شدن آنها زهره به قلب الاسد نزدیک می‌شود و مثلث کشیده زیبای زحل، زهره، و قلب الاسد پدید می‌آید. سپس با فرا رسیدن آغاز ماه قمری در روزهای پایانی تیر مناظر دل انگیز حضور در جمع این سه دیده خواهد شد.  
 
مقارنه ۴۱ دقیقه قوسی زهره و زحل در شامگاه ۱۱ تیر بهترین مقارنه آن دو تا زمان مقارنه استثنایی مرداد ۱۳۸۷ میان این دو سیاره است که آن دو به ۱۳ دقیقه قوسی یکدیگر می‌رساند،‌ پدیده‌ای کم نظیر که تا دی سال ۱۳۹۵ (۹ ژانویه ۲۰۱۶) رکورد نزدیکی این مقارنه شکسته نخواهد شد. با وجود این، مقارنه ۱۱ تیر امسال از نظر بصری به علت بزرگی زاویه‌ای زهره و شکل هلال مانند آن زیبایی خاص و برگزیده‌ای دارد.
 
*****
 
منبع : سایت رسمی مجله ی نجوم
 

اصطلاحاتی که باید بدانی

اصطلاحاتی که باید بدانید
مانند هر زمینه تخصصی دیگری، نجوم هم اصطلاحات مخصوص خودش را دارد. افراد تازه‌وارد به‌سرعت به‌عباراتی مانند «ثانیه قوس»، «قدر چهار» و «بُعد» برخورد می‌کنند. اما ناامید نشوید، این اصطلاح‌ها را به‌خوبی یاد می‌گیرید. در اینجا مروری سریع بر مهمترین اصطلاحات نجومی و مفاهیم آنها که شما به‌دانستن آنها نیاز دارید، خواهیم داشت.

مقیاس‌ها در آسمان

مشت شما ۱۰ درجه از آسمان را می پوشاند

افراد مبتدی اغلب برای توصیف فواصل در اسمان دچار مشکل می‌شوند. شما هم ممکن است در گفتگویی مانند این گفتگو گرفتار شده باشید:
«آن دو ستاره را می‌بینی؟ همان دو ستاره که تقریباً ۸ اینچ از هم فاصله دارند؟
بله، اما به‌نظر من ۶ فوت از هم فاصله دارند.»
شکلی که اینجا وجود داشت این بود که فواصل را در آسمان نمی‌توان با مقیاس‌های خطی مانند فوت یا اینچ بیان کرد. روشی که برای این‌کار وجود دارد، فاصله زاویه‌ای است.
ستاره‌شناسان ممکن است بگویند که دو ستاره از هم ده درجه ( ْ۱۰) فاصله دارند. این به ‌آن معناست که اگر از چشم شما به‌هر یک از آن ستاره‌ها، خطوطی رسم شوند، آن دو خط به‌رأس چشم شما یک زاویه ْ۱۰درجه تشکیل می‌دهند. خیلی ساده!
مُشت خود را در طول بازویتان قرار دهید و از پشت آن با یک چشم خود نگاه کنید. مشت شما از یک سو تا سوی دیگر تقریباً ْ۱۰ از آسمان را می‌پوشاند. نوک انگشت در طول بازو، حدود ْ۱ را می‌پوشاند. عرض خورشید و ماه هرکدام ْ۲/۱ است. طول ملاقه دب‌اکبر ْ۲۵ و از افق تا نقطه بالای سر (سرسو، سمت‌الرأس) هم ْ۹۰ است.
فاصله زاویه‌ای، تقسیمات کوچکتری هم دارد. یک درجه از ۶۰ دقیقه قوس و هر دقیقه قوس هم از ۶۰ ثانیه قوس تشکیل شده است.
اگر دو جسم با فاصله یک ربع درجه از هم ظاهر شوند، ستاره‌شناسان ممکن است آن را به‌صورت ۱۵ دقیقه قوس یادداشت کنند (به‌اختصار َ۱۵). پُرنورترین سیاره‌ها معمولاً فقط با جدایی زاویه‌ای چند ده ثانیه قوس از زمین دیده می‌شوند.
یک تلسکوپ ۵ اینچ می‌تواند جزییاتی را با جدایی زاویه‌ای ۱ ثانیه قوس ( ً۱) مشخص کند. این مقدار، پهنای یک سکه یک پِنی است که از فاصله ۴ کیلومتری دیده شود (۵/۲ مایل).

مختصات در آسمان

بعد یا  right ascension و میل یا declination

آسمان شب از زمین، مانند گنبد عظیمی به‌نظر می‌آید که ستاره‌ها به‌سطح داخلی آن چسبیده‌اند. اگر زمین زیرِ پای ما ناپدید می‌شد، آن‌گاه می‌توانستیم ستارگان را در هر سوی خودمان ببینیم (و احساس هیجان‌انگیز معلق بودن در مرکز یک کره پهناور و پُرستاره را تجربه کنیم).
ستاره‌شناسان موقعیت ستاره‌ها را به‌وسیله موضعی که آنها روی کره آسمان دارند، تعیین می‌کنند. زمین را درحالی که در مرکز کره آسمان معلق است، مجسم کنید و مدارهای طول و عرض جغرافیایی را روی آن تصور کنید، آنها را به‌سمت خارج باد کنید تا روی سطح داخلی کره آسمان قرار بگیرند. حالا این مدارها صفحه مختصاتی را روی آسمان فراهم آورده‌اند که موقعیت هر ستاره‌ای را مشخص می‌کند. همان‌گونه که طول و عرض جغرافیایی موقعیت هر نقطه روی زمین را مشخص می‌کنند. در آسمان، عرض جغرافیایی، «میل» و طول جغرافیایی، «بُعد» نامیده می‌شود. اینها مختصات استاندارد آسمان هستند.
میل به‌درجه، دقیقه قوس و ثانیه قوس شمالی (+) و یا جنوبی (-) از استوای سماوی، تقسیم می‌شود. بُعد با درجه تقسیم‌بندی نشده است، بلکه به‌ساعت‌ها (h)، دقیقه‌ها (m) و ثانیه‌های زمانی (s)، از ۰ تا ۲۴ ساعت تقسیم می‌شود.
ستاره‌شناسان این تنظیم را سال‌ها پیش وضع کردند، زیرا زمین هر دور کامل به‌دور خودش را در حدود ۲۴ ساعت کامل می‌کند. بنابراین کره آسمان، با صفحه مختصات ثابتی که روی آن قرار دارد، به‌نظر می‌آید که تقریباً هر ۲۴ ساعت یک دور کامل را می‌پیماید.
ولی تغییرات کوچکی هم وجود دارند. مختصات سماوی یک ستاره بعد از گذشت سال‌ها، بتدریج تغییر می‌کند که این تغییرات از تغییر جهت آهسته محور زمین در فضا که حرکت تقویمی نام دارد، ناشی می‌شود. زمانی که بُعد و مِیل در کتاب‌ها و اطلس‌ها داده می‌شوند، شما اغلب تاریخ سالی مانند ۲۰۰۰.۰. را ضمیمه آنها مشاهده می‌کنید (لفظ ۰.. به‌معنای زمان آغاز سال است: نیمه شب اول ژانویه). این تاریخ زمانی است که تا آن هنگام، مختصات داده شده صحیح هستند. برای بیشتر اهداف آماتوری، این میزان تصحیح، چون خیلی ناچیز است، زیاد مهم نیست.

درخشندگی

قدر برخی از ستاره ها را مشاهده می کنید

درخشندگی یک ستاره (یا هر چیز دیگری در آسمان) قدر نامیده می‌شود. شما با این اصطلاح زیاد مواجه خواهید شد. روش قدرسنجی حدود ۲۱۰۰ سال پیش آغاز شد، یعنی زمانی که ستاره‌شناس یونانی، ابرخُس، ستاره‌ها را به‌رده‌های درخشندگی تقسیم کرد و پُرنورترین ستاره‌ها را «قدر اول» نامید که به‌سادگی، «بزرگترین» معنی می‌دهد. ستاره‌هایی را که کمی کم‌نورتر بودند، «قدر دوم» نامید، یعنی دومین مرتبه بزرگی و به‌همین ترتیب تا کم‌نورترین ستاره‌هایی که می‌توانست ببیند و آنها را قدر ششم نامید.
با اختراع تلسکوپ، رصدگران می‌توانستند ستاره‌های حتی کم‌نورتر را هم ببینند. به‌این‌گونه قدرهای ۷، ۸، و ۹ هم اضافه شدند. امروز دوربین‌های دوچشمی می‌توانند ستاره‌هایی از قدر ۹ و تلسکوپ‌های ۶ اینچ آماتوری قدرهای ۱۲ و ۱۳ را هم نشان دهند. تلسکوپ فضایی هابل ستارگانی از قدر ۳۰ را هم دیده که تقریباً ۱۰ میلیارد بار کم‌نورتر از کم‌نورترین ستاره‌هایی هستند که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده‌اند.
در سوی دیگر این مقیاس، به‌نظر می‌آید که بعضی از ستاره‌های قدر اول ابرخس، بسیار پُرنورتر از بقیه هستند. برای اصلاح این موضوع، این مقیاس حالا اعداد منفی را هم دربر می‌گیرد. وِگا (Vega) از قدر صفر و شباهنگ، پُرنورترین ستاره آسمان از قدر ۴/۱– می‌درخشند. زهره حتی از این هم درخشان‌تر است و معمولاً از قدر ۴- می‌درخشد. ماه کامل هم از قدر ۱۳- و خورشید هم از قدر ۲۷- می‌درخشد.

فواصل

فاصله پروکسیمای قنطورس، نزدیک ترین ستاره به ما ۲/۴ سال نوری است

زمین در هر سال یک‌بار به‌دور خورشید می‌گردد و فاصله‌اش از خورشید به‌طور میانگین ۱۵۰ میلیون کیلومتر یا ۹۳ میلیون مایل است. این فاصله یک واحدنجومی نامیده می‌شود که یک واحد سودمند و قابل استفاده برای اندازه‌گیری فواصل در منظومه شمسی است.
فاصله‌ای را که نور در مدت یک سال طی می کند، یک سال نوری نامیده می‌شود (یک سال نوری برابر است با ۵/۹ تریلیارد کیلومتر یا ۹/۵ تریلیارد مایل یا ۶۳۰۰۰ واحدنجومی).
به‌این نکته توجه کنید که سال نوری مقیاسی برای فاصله است نه زمان... درست مانند کیلومتر یا مایل. بیشتر ستارگان پُرنور آسمان بین چند ده سال نوری تا چند هزار سال نوری از ما واقع شده‌اند.
نزدیکترین ستاره به‌ما، یعنی آلفا-قنطورس، فقط ۳/۴ سال نوری از ما فاصله دارد. کهکشان آندرومدا، نزدیکترین کهکشان بزرگ در آن سوی راه‌شیری، ۵/۲ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.
ستاره‌شناسان حرفه‌ای اغلب از واحد دیگری هم برای بیان فواصل بزرگ استفاده می‌کنند که پارسک نام دارد. یک پارسک برابر است با ۲۶/۳ سال نوری (در اینجا چیزیی که شما را واقعاً شگفت‌زده می‌کند، این است که یک پارسک فاصلی ما از ستاره‌ای است که به‌هنگام حرکت زمین به‌اندازه IAU به‌دور خورشید، اختلاف منظری برابر یک ثانیه قوس را نسبت به‌پس‌زمینه ستارگان داشته باشد).
یک کیلو پارسک برابر ۱۰۰۰ پارسک و یک مِگاپارسِک یک میلیون پارسک است.
خیلی سخت نبود، این‌طور نیست!

*****

منبع : سایت رسمی مجله ی نجوم

گزارش تصویری آخرین اختفای بهار - به روایت مجله ی نجوم

در عصر روز ۲۸ خرداد ۱۳۸۶ سیاره تابان زهره در پشت هلال ماه به مدت حدود یک ساعت مخفی شد. لحظات پنهان شدن و پدیدار گشتن این سیاره در پشت ماه تجربه‌ای فراموش نشدنی برای رصدگران این پدیده بود. تصاویر بسیاری از اختفای زهره از ایران و عکاسان و منجمان از چند کشور دیگر برای ماهنامه نجوم ارسال شد که از بین آنها این مجموعه را برای ارائه‌ گزارشی تصویری از این پدیده کم‌نظیر برگزیده‌‌ایم. با دریافت تصاویر جدید این صفحه به روز می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این پدیده می‌توانید مقاله آموزشی وبگاه نجوم در این زمینه را بخوانید. همچنین به مقاله بهترین اختفاهای سال ۱۳۸۶ در ماهنامه نجوم، شماره ۱۶۹ (فروردین ۱۳۸۶) مراجعه کنید.  

 
 
صادق قمی‌زاده، تهران

محمدرضا معصومی،  مجسمه شیخ‌بهایی، نجف آباد
محمد سلطان‌الکتابی، مسجد جامع عباسی (مسجد امام) اصفهان
محسن زادصالح، تهران

 

 

 

 
احمد مرشد امامی، آسمان دریاچه لار، دامنه‌های دماوند
گروه نجوم پژوهشسرای رازی شهرستان سرایان، خراسان جنوبی

 

 

 

 

مخفی شدن زهره در پشت کوه‌های ماه، محسن زادصالح، تهران

مرکز هدایتگران اندیشه، اصفهان

 

 

 

 

 

بابک امین‌تفرشی و امیرحسین‌ابوالفتح، دشت شقایق‌های رینه، دامنه دماوند

 

 

 

آنتونی آیومامیتیس، یونان
علیرضا عظیمی، تهران

 

 

 

 

 

 

 

 

 

انجمن نجوم اورانوسکوپ، فرانسه

 

 

 

 

 

 

 

 

شهریار داوودیان، ترکیب چند عکس تلسکوپی  پیاپی که  شروع اختفا را در آسمان پیش از غروب خورشید نشان می‌دهند، تهران
امیرحسین ابوالفتح و بابک امین‌تفرشی، ترکیب دو نوردهی مختلف،  دامنه دماوند

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منبع:

سایت رسمی

مجله ی نجوم